Jajka z przyzagrodowego chowu kur

Jajka kurze z własnego kurnika w przyzagrodowym chowie kur

Bezpieczna żywność jest jednym z podstawowych warunków naszego zdrowia. Jaja kurze są doskonałym produktem spożywczym, znanym w każdej kuchni. Służą nie tylko do bezpośredniego spożycia, ale są też niezbędnym dodatkiem do wielu potraw. Jajo jest jednym z najcenniejszych produktów żywnościowych, zawiera bowiem dużo przyswajalnego przez organizm ludzki białka, w tym wszystkie aminokwasy egzogenne. Pod względem wartości odżywczej przewyższa nawet białka mleka, mięsa i ryb. Jest też bogatym źródłem witamin, a także pierwiastków śladowych. Nie zawiera tylko witaminy C. Szczególnie bogate jest w fosfor i żelazo. Większość składników mineralnych znajduje się w żółtku. Duża ilość enzymów oraz ich połączeń sprawia, że wszystkie składniki pokarmowe są wchłaniane w całości. Substancje biologicznie czynne, zawarte w jajach (lizozym, immunoglobulina, awidyna i inne) są cennym surowcem dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego. Niektóre z nich, jak lecytyna, zapobiegają chorobie Alzheimera, a fosfolipidy i nienasycone kwasy tłuszczowe chorobie wieńcowej serca. Błędne okazały się więc poglądy dotyczące wpływu liczby spożywanych jaj na choroby krążeniowe, a także ilości i rodzaju zawartego w nich cholesterolu.

Jaja są bardzo podatne na działanie niekorzystnych warunków zewnętrznych, najbardziej na wysokie temperatury, które stymulują rozwój bakterii (mogą przedostawać się do treści jaj przez skorupę) oraz przyśpieszają zmiany w tłuszczach i białkach. Dlatego należy często wybierać je z gniazd (najlepiej 3 razy dziennie), zwłaszcza latem i natychmiast umieszczać w chłodnym pomieszczeniu. Długie pozostawianie ich w gniazdach zwiększa też liczbę jaj zabrudzonych oraz uszkodzonych.

Zanieczyszczenia na skorupach pogarszają wygląd zewnętrzny, a ponadto mogą przenosić do treści niepożądany zapach. Zmniejszenie liczby jaj brudnych jest wynikiem:

• zapewnienia jednego gniazda dla najwyżej 5 – 6 niosek;
• dostarczenia odpowiedniej ilości czystej i suchej ściółki;
• szybkiego przyuczenia kur do znoszenia jaj w gniazdach;
• częstego zbierania jaj do czystych wytłaczanek;
• niewypuszczania niosek na mokre wybiegi;
• udostępnienia grzebowiska ze żwirkiem, szczególnie zimą;
• uniemożliwiania ptakom dostępu do gniazd nocą;
• oddzielania od stadka kur kwoczących.

W przyzagrodowym chowie kur w optymalnych warunkach można uzyskać roczne do około 180 jaj od niosek ras rodzimych i około 200 jaj od kur z krzyżówek towarowych.

Warunkiem decydującym o opłacalności produkcji jaj jest właśnie uzyskanie wysokiej nieśności w ciągu roku. Najogólniej rozumiane warunki utrzymania niosek, wśród nich żywienie oraz obsługa ptaków, to podstawowe czynniki poziomu produkcyjności kur nieśnych. Niezwykle istotne, często zaniedbywane, jest zapewnienie stałego, nieograniczonego dostępu niosek do wody (woda do pojenia zwierząt gospodarskich musi mieć jakość wody zdatnej do picia przez ludzi). Woda jest zasadniczym czynnikiem wszystkich funkcji życiowych organizmów żywych. Niedostarczenie wody w ciągu jednego tylko dnia powoduje przerwę w nieśności trwającą nawet 2 tygodnie i pierzenie się kur, a brak wody przez 36 godzin przedłuża ją do 35 dni. Okres bez dostępu do wody 30 – 35 godzin powoduje spadek nieśności stada od 15 do 65%. Nieśność spada stopniowo przez kolejne 2 – 3 dni i najniższy poziom osiąga około 5 dnia. Powrót do normy następuje niekiedy dopiero po 30 – 36 dniach. Dorosłej kurze trzeba zapewnić 2,5 cm brzegu poidła. W celu optymalnego przebiegu nieśności kury muszą mieć dostęp do wystarczającej ilości poprawnie skonstruowanych gniazd (4 – 5 niosek/gniazdo), prawidłowo umieszczonych ( 50 cm nad ściółką – na bocznej, zacisznej ścianie). Ściółka w gniazdach oraz w całym kurniku musi być czysta.

Właściwe zagęszczenie niosek i odpowiednia wielkość kurnika sprzyjają spełnieniu wymogów dobrostanu kur. W kurniku nie powinno być więcej niż 4 – 5 kur na 1m2. Kurnik nie może być też zbyt obszerny, gdyż niemożliwe będzie utrzymanie w nim prawidłowej temperatury zimą.

Ważnym elementem warunków utrzymania kur nieśnych jest prawidłowe oświetlenie kurnika. Naturalne oświetlenie pomieszczeń inwentarskich, w tej liczbie również pomieszczeń kurnika określa się jako wskaźnik względny, przez porównanie oszklonej powierzchni okien do powierzchni podłogi. W przyzagrodowym chowie drobiu stosunek ten powinien być w granicach 1 : 12 do 1 : 15 (to znaczy, że na 12 lub 15 m2 podłogi przypada 1 m2 powierzchni okiennej). Natężenie światła sztucznego dla niosek powinno wynosić 3 W/m2, zatem w kurniku o powierzchni około 11m2  wystarczy żarówka o mocy 40 W, równomiernie oświetlająca całą powierzchnię pomieszczenia. Zbyt ostre światło działa niepokojąco na ptaki i w skrajnych przypadkach może prowadzić do pterofagii i kanibalizmu. Trzeba zawsze pamiętać o tym, że nie wolno skracać dnia świetlnego w okresie nieśności.    W drobiarstwie dawkowanie światła wykorzystywane jest przede wszystkim do opóźnienia dojrzewania ptaków lub okresowego zwiększania nieśności. Nieśność zwiększa się pod wpływem przedłużenia czasu oświetlenia, ale tylko do 17 godzin na dobę.

W technice oświetlenia w kurniku z oknami zaleca się, aby dzień świetlny przedłużać zawsze z rana oświetleniem sztucznym – jako uzupełnienie światła dziennego, a wieczorem pozwolić na stopniowe zapadanie nocy.

Przykład programu świetlnego dla kur ogólnoużytkowych w pomieszczeniu z oknami.