Barszcze kaukaskie do których zaliczamy m.in. barszcz Sosnowskiego i barszcz Mantegazziego należą do bardzo ekspansywnych i inwazyjnych gatunków roślin. Niegdyś gatunki te uprawiano jako rośliny ozdobne, miododajne, czy pastewne praktycznie w całej Polsce. Po kilkunastu latach, ze względu na zmieniony smak mięsa i mleka, zaprzestano jego uprawy, jednakże nie przeprowadzono skutecznej likwidacji istniejących stanowisk tych roślin. W konsekwencji barszcz Sosnowskiego z biegiem lat zajmował nowe tereny naszego kraju.
Barszcz Sosnowskiego i barszcz olbrzymi kwitną zazwyczaj w 2-5 roku życia. Do tego czasu rośliny przybierają postać rozet liściowych. W okresie kwitnienia, który przypada na czerwiec – lipiec barszcze wykształcają wysoki zazwyczaj na 2-3 m (a czasem i więcej) pęd kwiatowy, co sprawia, że zaczynają dominować wśród innej roślinności zielnej. Zdarza się, że ze względu na rozmiar ograniczają widoczność przy drogach.
UWAGA! Barszcz Sosnowskiego i barszcz olbrzymi zawierają substancje toksyczne przez cały okres swojego życia – zarówno przed kwitnieniem, jak i w jego trakcie, a nawet gdy roślina zamiera – suche pędy i nasiona dalej mogą powodować przykre dolegliwości!
Barszcz jest gatunkiem tak silnie zdeterminowanym do wydania nasion, że jego osobniki potrafią zakwitnąć nawet wtedy, gdy pędy kwiatowe ulegną złamaniu lub deformacji.
Z czasem (lipiec-sierpień) w kwiatostanach dojrzewają nasiona, ale długie pędy nawet wtedy nie tracą na efektowności. Suche łodygi i kwiatostany często są widoczne nawet podczas śnieżnych zim.
Brak całościowej diagnozy zagrożenia barszczami kaukaskimi (Sosnowskiego i Mantegazziego) niezdefiniowanie niezbędnych działań związanych z ich zwalczaniem, brak spójnego i całościowego systemu nadzoru oraz finansowania ich niszczenia, jak również brak kompleksowych działań zwalczających to główne przyczyny rozprzestrzeniania się tych niezwykle groźnych dla życia i zdrowia roślin. Mimo licznych starań, głównie samorządów, barszcze kaukaskie zajmują coraz większy obszar Polski. Dotychczasowe próby likwidacji stanowisk tych roślin nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.
Morfologiczne podobieństwo barszczu Sosnowskiego i barszczu Mantegazziego powoduje, że są one trudne do rozróżnienia. Jednym ze sposobów zwalczania tych roślin jest ich koszenie, wskutek którego odrastające osobniki są zazwyczaj mniejsze i mniej masywne, przez co zacierają się główne różnice w ich wyglądzie. Dodatkowo oba typy barszczy występują na tych samych terenach. Dlatego też często rośliny te traktowane są łącznie i uznawane za barszcz Sosnowskiego.
Z raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika jasno, że barszcz Sosnowskiego spotkać można na terenie całej Polski.
Materiały dotyczące sposobów zwalczania barszczy kaukaskich dostępne są na stronach:
PROGRAM DOTACYJNY
,,Ochrona przyrody – Likwidacja barszczu Sosnowskiego i barszczu Mantegazziego’’
W obecnym roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie prowadzi nabór wniosków w programie pn. ,,Ochrona przyrody – Likwidacja barszczu Sosnowskiego i barszczu Mantegazziego’’.
Beneficjentami konkursu są jednostki samorządu terytorialnego.
Nabór wniosków o dofinansowanie ma charakter ciągły i trwa od dnia ogłoszenia do 15.04.2023 r. do godziny 15.00. lub do rozdysponowania puli środków przeznaczonych w Programie.
Informacje na temat regulaminu dotyczącego powyższego programu dotacyjnego znajdują się na stronie:
https://wfosigw.olsztyn.pl/wp-content/uploads/2023/01/Likwidacja-barszczy-kaukaskich.pdf