W dniu 28 września 2021 roku w Warmińsko-Mazurskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie odbyło się webinarium poświęcone tematyce pn. „Zrównoważona gospodarka wodno-ściekowa na obszarach wiejskich”. W spotkaniu uczestniczyło ponad 100 osób z województwa warmińsko-mazurskiego i nie tylko, a w szczególności: mieszkańcy obszarów wiejskich, doradcy rolniczy, przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, ośrodków doradztwa rolniczego i firm branżowych.
„Europejski Zielony Ład” kładzie nacisk m.in. na gospodarkę o obiegu zamkniętym. W zakresie gospodarki wodno-ściekowej działania te zmierzają do zmian technologicznych, organizacyjnych i społecznych, wykorzystaniu narzędzi wspomagających ocenę lokalnych i regionalnych postępów w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym oraz zarządzaniu i planowaniu środowiskowym.
Zorganizowane webinarium było odpowiedzią na wypełnienie i zastosowanie założeń idei gospodarki o obiegu zamkniętym w sektorze gospodarki wodno-ściekowym na obszarach wiejskich. Poruszona tematyka podczas spotkania dotyczyła technologii hydrofitowej w oczyszczaniu ścieków i odzysku wody szarej w gospodarstwach domowych. To technologie przyszłości bardzo istotne dla naszego województwa, których stopień wdrożenia jest bardzo niewielki.
Pani prof. dr hab. inż. Hanna Obarska-Pempkowiak z Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej w wykładzie nt. „Oczyszczanie ścieków na obszarach niezurbanizowanych – rozwiązania technologiczne przyjazne środowisku”, przedstawiła korzyści płynące z zastosowania przydomowych hydrofitowych oczyszczalni ścieków na terenach o zabudowie rozproszonej, gdzie budowa sieci kanalizacyjnej jest nierealna ze względu na nadmierne koszty jej utrzymania, a gromadzenie ścieków w zbiornikach szczelnych (tzw. szambach) i ich wywóz taborem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków jest drogi, a zimą w niektórych rejonach bywa niemożliwy. Obiekty hydrofitowe stosowane są do usuwania zanieczyszczeń ze źródeł obszarowych, punktowych i odwadniania osadów ściekowych. Spośród zalet wyróżniamy odporność na zmienne obciążenie hydrauliczne, konkurencyjne koszty w stosunku do tradycyjnych rozwiązań, naturalny wygląd umożliwiający łatwe wkomponowanie się w krajobraz wiejski, brak powstawania wtórnych osadów ściekowych, skuteczne usuwanie zawiesiny ogólnej, materii organicznej, związków biogennych i refrakcyjnych, prosta obsługa i eksploatacja, a także w okresie wegetacyjnym transpiracja wody 4-8 mm H2O/d. Pani Profesor zaprezentowała także możliwość zastosowania tych systemów do unieszkodliwiania ścieków szarych („woda szara”) np. z łazienki, kuchni itp. i ponownego wykorzystania wody do spłukiwania toalet czy nawadniania terenów zielonych. Bardzo innowacyjne rozwiązanie szczególnie przydatne na obszarach niezurbanizowanych ze względu na aspekty ekonomiczne i środowiskowe.
Z kolei Pan dr hab. Łukasz Drewniak, prof. ucz., Prodziekan ds. finansowych Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego w wykładzie nt. „Pasywne systemy oczyszczania ścieków – alternatywne rozwiązanie technologiczne na terenach wiejskich”, przedstawił możliwość zastosowania zbiorczego odprowadzania ścieków z gospodarstw domowych do hydrofitowej oczyszczalni ścieków zlokalizowanej w pobliżu danej miejscowości lub w jej obrębie. Polecane dla terenów wiejskich o relatywnie zwartej zabudowie, oddalonej od istniejącej sieci kanalizacyjnej, wówczas gdy koszty budowy są nieopłacalne. W porównaniu do tradycyjnych mechaniczno-biologicznych oczyszczalni zużywają mniej energii i nie ma konieczności napowietrzania, mieszania oraz ogrzewania ścieków. Łatwe w rozbudowie o kolejne zbiorniki i filtry gruntowe oraz nie ma potrzeby tłoczenia ścieków wiele kilometrów do najbliższej oczyszczalni. To rozwiązanie przyjazne środowisku, bez stosowania dodatkowych związków chemicznych. Pełnią funkcję zbiorników retencyjnych, które są bardzo istotne w okresie suszy. Oczyszczona woda może zostać wykorzystana do zabiegów agrotechnicznych, nawadniania pól czy ogrodów. System poprawnie uruchomiony może działać efektywnie przez lata bez większego udziału człowieka.
Ciekawe rozwiązania technologiczne dotyczące odzysku wody szarej i ciepła oraz odzysku wody deszczowej w jednorodzinnych budynkach mieszkalnych pozytywnie wpływające na zasoby wodne, ekosystem i budżet domowy przedstawiła Pani mgr inż. Anna Lisiecka z firmy P.H.U. Ortocal s.c. z Poznania w wykładzie nt. „Odzysk wody szarej i ponowne jej wykorzystanie w gospodarstwie domowym”.
Podczas webinarium nie zabrakło także prelekcji przedstawicieli Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Dowiedzieliśmy się o aktualnych i planowanych naborach wniosków w zakresie gospodarki wodno-ściekowej na obszarach wiejskich.