28 kwietnia 2023 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o charakterystyce energetycznej budynków (lub części budynku). Wiąże się to z obowiązkiem posiadania świadectwa energetycznego nie tylko dla nowo wybudowanych domów oraz domów i mieszkań przeznaczonych do sprzedaży od 2009 roku. Zmiana przepisów nałożyła taki sam obowiązek na wcześniej powstałe domy, mieszkania i budynki wielorodzinne. W obecnym systemie prawnym bez certyfikatu energetycznego nie sprzedamy ani nie wynajmiemy domu lub mieszkania.
Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument określający wielkość zapotrzebowania na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb energetycznych związanych z użytkowaniem budynku lub części budynku. Ocena energetyczna polega na obliczeniu potrzeb energetycznych do ogrzewania i wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia a w przypadku budynków niemieszkalnych również oświetlenia.
Obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku lub jego części wynika z prawa europejskiego, którego celem jest promowanie budownictwa efektywnego energetycznie i zwiększanie świadomości społecznej w zakresie możliwości uzyskania oszczędności energii w budynkach. Dzięki temu właściciel, najemca lub użytkownik budynku może określić orientacyjne roczne zapotrzebowanie na energię, a tym samym koszt utrzymania. Szczegółowo wymagania w zakresie efektywności energetycznej budynków, które są projektowane lub budowane, albo przebudowywane reguluje rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Certyfikat energetyczny istnieje w polskim prawie od lat. Do tej pory świadectwa obowiązkowo dotyczyły właścicieli budynków nowo wybudowanych - domów i mieszkań - przeznaczonych do sprzedaży od 2009 roku. Nowelizacja rozszerza ten obowiązek od 28 kwietnia br. Teraz świadectwo energetyczne muszą mieć również budynki powstałe wcześniej. Charakterystyka energetyczna będzie teraz wymagana przy sprzedaży czy wynajmowaniu domu albo mieszkania. Informacja o świadectwie powinna obowiązkowo znaleźć się również w ofercie sprzedaży. Po wejściu w życie nowych przepisów, inwestor zobowiązany jest załączyć świadectwo charakterystyki energetycznej do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub do wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie budynku. Zgodnie z obecnie obowiązującymi zasadami dokument ten nie jest wymagany w sytuacji, gdy właściciel lub zarządca budynku wykorzystuje go na własny użytek. Dodatkowo sporządzenie certyfikatu energetycznego nie będzie wymagane w kilku innych przypadkach, które dotyczą następujących grup budynków:
- wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2;
- mieszkalnych, przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku;
- podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
- używanych jako miejsce kultu i do działalności religijnej;
- przemysłowych oraz gospodarczych niewyposażonych w instalacje zużywające energię, z wyłączeniem instalacji oświetlenia wbudowanego;
- gospodarstw rolnych o wskaźniku EP określającym roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną nie wyższym niż 50 kWh/(m2 rok).
Certyfikat energetyczny powinien być sporządzony przez audytora energetycznego dla każdego budynku (również tego wybudowanego przed 2009) indywidualnego, wielorodzinnego lub jego części (np. lokal mieszkalny bądź użytkowy) jeśli będzie sprzedawany lub wynajmowany. Świadectwo charakterystyki energetycznej nie jest i nie będzie wymagane kiedy wykorzystujemy istniejący budynek (lub lokal) „na własny użytek” i nie zamierzamy go sprzedawać lub wynajmować. Metodologie wyliczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej reguluje rozporządzenie Ministra Rozowju i Technologii
Świadectwo charakterystyki energetycznej sporządzić może osoba wpisana do rejestru Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Ważność dokumentu określona jest na 10 lat od dnia jego sporządzenia. Świadectwa przekazane przed dniem wejścia w życie ustawy (28 kwietnia 2023 r.) zachowają ważność przez okres, na jaki zostały sporządzone. Świadectwo straci ważność przed upływem tego terminu, jeżeli zostaną przeprowadzone roboty budowlano-instalacyjne, w wyniku których zmianie ulegnie charakterystyka energetyczna budynku lub części budynku (np. wymiana okien, wymiana źródła ciepła, docieplenie budynku).
W przypadku gdy dla budynku lub części budynku zostało sporządzone świadectwo charakterystyki energetycznej w ogłoszeniu lub reklamie dotyczących sprzedaży lub najmu budynku (lub jego części), należy podawać wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię końcową. Dodatkowo od 28 kwietnia 2023 r. należy podawać:
- wskaźniki rocznego zapotrzebowania na energię użytkową, energię końcową, nieodnawialną energię pierwotną,
- udział odnawialnych źródeł energii w rocznym zapotrzebowaniu na energię końcową,
- jednostkową wielkość emisji CO2.
W celu skutecznego wprowadzania zmian w zakresie objętym ustawą wprowadzone zostaną kontrole ogrzewania w polskich domach. To, jak często będą się odbywać, będzie zależało od źródła ciepła w domu. Przepisy podają obowiązek kontroli:
- co najmniej raz na 5 lat – kotłów o nominalnej mocy cieplnej od 20 kW do 100 kW,
- co najmniej raz na 4 lata – dla kotłów opalanych gazem o nominalnej mocy cieplnej większej niż 100 kW,
- co najmniej raz na 3 lata – dla źródeł ciepła niewymienionych w lit. a–c, dostępnych części systemu ogrzewania lub połączonego systemu ogrzewania i wentylacji, o sumarycznej nominalnej mocy cieplnej większej niż 70 kW,
- co najmniej raz na 2 lata – kotłów opalanych paliwem ciekłym lub stałym o nominalnej mocy cieplnej większej niż 100 kW.
W przepisach uwzględniono kary zarówno dla audytorów energetycznych, jak i właścicieli nieruchomości.
- dla osób sporządzających świadectwa charakterystyki energetycznej rygor odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń,
- dla właścicieli nieruchomości za niedołączenie dokumentu np. w przypadku sprzedaży czy wynajmu nieruchomości - grozi za to kara grzywny - jej górna granica nie została podana w ustawie.
Wzór świadectwa charakterystyki energetycznej budynku dostępny jest tutaj >>
Wzór świadectwa charakterystyki energetycznej części budynku dostępny jest tutaj >>
Zachęcam do zapoznania się z poradnikiem pt. Poprawa charakterystyki energetycznej budynków, stanowiącym zbiór informacji na temat efektywności energetycznej budynków, przydatnych na etapie projektowania, budowy, jak również podczas użytkowania budynków lub ich części.