wmodr.pl

WMODR >> Informacje branżowe >>

FADN

Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego zajmuje się prowadzeniem rachunkowości rolnej FADN od 2004 roku.

Zainteresowanie rachunkowością wśród rolników wzrasta każdego roku. W roku 2023 książki rachunkowe FADN prowadzone będą w 508 gospodarstwach rolnych. 

Rachunkowość FADN - jest to sieć danych rachunkowości gospodarstw rolnych. Obowiązek stworzenia takiej sieci został nałożony na każde państwo Unii Europejskiej i służy do oceny i programowania Wspólnej Polityki Rolnej. Stworzenie takiej sieci wymaga dostępu do danych dotyczących dochodów, uzyskiwanych w różnego rodzaju gospodarstwach rolnych oraz do wyników produkcyjnych gospodarstw rolnych. Uzyskanie danych służy jako podstawa do sporządzenia przez Komisję raportów na temat sytuacji w rolnictwie oraz na poszczególnych rynkach rolnych. Corocznie opracowywane raporty są przedkładane Radzie i Parlamentowi Europejskiemu i zostają gromadzone i analizowane w ramach systemu, służąc do:

  • corocznego określania dochodów gospodarstw rolnych, funkcjonujących na terenie Wspólnoty,
  • analizy działalności rolniczej,
  • oceny skutków projektowanych zmian, dotyczących rolnictwa Wspólnoty.

Funkcjonowanie FADN regulują przepisy prawne Wspólnoty.    

Wspólnotowa typologia gospodarstw rolnych jest to ocena potencjalnych zdolności produkcyjnych aktywnych produkcyjnie gospodarstw rolnych na podstawie danych ilościowych o strukturze produkcji (strukturze obszarowej upraw i stanie zwierząt), ustanowiona Rozporządzeniem Komisji Europejskiej nr 1242/2008 z dnia 8 grudnia 2008 roku. Rozporządzenie to ustanowiło Agencje Łącznikowe ds. FADN, odpowiedzialne za tworzenie zestawów parametrów standardowej produkcji (SO) i ich przekazywanie do Komisji Europejskiej. W Polsce zadanie to jest realizowane w ramach Polskiego FADN.

Wspólnotowa typologia gospodarstw rolnych umożliwia ustalenie standardowej wartości produkcji rolniczej (roślinnej i zwierzęcej) oraz ukierunkowania produkcyjnego gospodarstwa rolnego bez użycia danych rachunkowych.

Uczestnictwo w FADN jest dobrowolne, rolnik musi wyrazić zgodę na udostępnienie danych rachunkowości rolniczej pochodzącej ze swojego gospodarstwa. Uzyskane dane są ściśle tajne i nie mogą być wykorzystane do celów podatkowych a tylko dla potrzeb FADN. Jest to bardzo ważne i fakt ten należy uzmysłowić rolnikowi chcącemu przystąpić do systemu, jak również to, że dzięki rozporządzeniu ustanawiającemu tajność nie będzie on narażony na jakiekolwiek straty i przykrości.

 W Unii Europejskiej do gospodarstw rolnych zaliczane są takie gospodarstwa, których powierzchnia użytkowana rolniczo wynosi co najmniej 1 ha oraz takie, które pomimo tego, że są mniejsze niż 1 ha dostarczają na rynek odpowiednią część swojej produkcji bądź wytwarzają więcej niż określona wielkość produkcji.

W polu obserwacji FADN znajdują się gospodarstwa towarowe. Progi wielkości ekonomicznej, określające minimalna wielkość gospodarstw rolnych włączonych do pola obserwacji FADN są różne w krajach członkowskich, ze względu na istniejące różnice w strukturze agrarnej.

Od 2010 roku nastąpiła zmiana zasad Wspólnotowej Typologii Gospodarstw Rolnych, polegająca na zastąpieniu parametru standardowej nadwyżki bezpośredniej( SGM) parametrem standardowej produkcji (SO). W związku z tymi zmianami,  w podstawowej klasyfikacji gospodarstw rolniczych, stosowane są następujące parametry ekonomiczne:

  • standardowa produkcja (SO),
  • wielkość ekonomiczna wyrażana bezpośrednio w euro (ES).

Za ich pomocą można pogrupować gospodarstwa według trzech  kryteriów:

  • wielkości ekonomicznej,
  • typu rolniczego (GTF)
  • położenia (regiony FADN)

Standardowa Produkcja (z ang. Standard Output, w skrócie SO) jest to średnia z 5 lat wartość produkcji określonej  działalności produkcyjnej (roślinnej lub zwierzęcej) w przeciętnych dla danego regionu warunkach produkcyjnych.

Wielkość ekonomiczna gospodarstwa rolnego jest określana bezpośrednio w euro (ES).

Typ rolniczy gospodarstwa odzwierciedla jego system produkcji.

Wielkość ekonomiczna gospodarstwa rolnego i typ rolniczy stanowią standardowe kryteria grupowania gospodarstw przy tworzeniu raportów opisujących działalność gospodarstw rolnych funkcjonujących na obszarze Unii Europejskiej.

Dnia 29 listopada 2000 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zbieraniu i wykorzystywaniu danych rachunkowych z gospodarstw rolnych. System ma na celu określenie rocznych dochodów w gospodarstwach rolnych oraz analizę ekonomiczną i ocenę sytuacji w rolnictwie i na rynkach rolnych. Ustawa szczegółowo precyzuje zadania szczebla centralnego Systemu, do którego należą Komitet Krajowy FADN (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi) i Agencja Łącznikowa (Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w Warszawie), która zawiera umowy z Biurami Rachunkowymi (16 ośrodków doradztwa rolniczego, których teren działania obejmuje całą Polskę). Zgodnie z Ustawą, umowy zawierane pomiędzy uczestnikami systemu precyzują zakres danych rachunkowych i terminy ich dostarczania, warunki ochrony danych rachunkowych gospodarstwa rolnego i warunki ochrony danych osobowych posiadaczy gospodarstwa rolnego - zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych. Ustalona liczebność próby Polskiego FADN, zaakceptowana przez Komisję Europejską liczy 11 000 gospodarstw, co oznacza,   że jedno gospodarstwo rolne uczestniczące w Polskim FADN reprezentuje średnio około 62 gospodarstwa znajdujące się w polu obserwacji Polskiego FADN. Prowadzenie rachunkowości w gospodarstwie rolnym dostarcza rolnikowi korzyści w sposób bezpośredni i pośredni.

 Korzyści odnoszone w sposób bezpośredni:

  • dokumentowanie przebiegu działalności gospodarczej i porządkowanie dokumentacji,
  • przygotowanie własnego zestawu informacji o działalności gospodarstwa do potrzeb decyzyjnych, których jakość i wiarygodność nie budzi wątpliwości rolnika,
  • bieżąca informacja, analizowanie i porównywanie z innymi gospodarstwami informacji o stanie majątkowym,
  • finansowym i wynikach gospodarowania,
  • kontrola prowadzonych transakcji z innymi podmiotami i instytucjami,
  • systematyczne doskonalenie ekonomiczne, w szczególności z zakresu zarządzania i rachunku ekonomicznego,
  • wyrabianie u kierującego gospodarstwem cech ułatwiających skuteczne działanie, czyli systematyczności, porządku w dokumentach, otwartości na zmiany.

 Korzyści pośrednie:

  •  w skali makroekonomicznej do badania sytuacji w rolnictwie i oceny skuteczności polityki rolnej,
  •  do określania stanowiska administracji, rządu oraz parlamentarzystów w negocjacjach i przy przygotowaniu aktów prawa,
  •  do doradztwa technologicznego i organizacyjnego prowadzonego przez wyspecjalizowane jednostki, przy ustalaniu podstawy do wymiaru podatków ( np. dochodowego, VAT),
  •  dla potrzeb o charakterze statystycznym.

Wojewódzkie Biuro Rachunkowe nr 990 znajduje się w Warmińsko-Mazurskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Olsztynie, przy ul. Jagiellońskiej 91. Koordynatorem odpowiedzialnym jest p. Małgorzata Gąska i p. Ewelina Kuliś, w Oddziale oleckim p. Anna Jaroszewicz.

Wszelkich informacji można uzyskać osobiście w siedzibie W-MODR Olsztyn, budynek B, Sekcja FADN, bądź pod nr tel. (089) 535 76 84, w.43, a także na stronie internetowej Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej www.fadn.pl

Opracowanie: Małgorzata Gąska