W ostatnich latach coraz częściej słyszymy o pogłębiającym się zjawisku suszy na świecie. W Europie zjawisko to dotyka w największym stopniu m.in. takie państwa jak Włochy, Portugalię, Francję czy Niderlandy. W pozostałych krajach skutki działania suszy z każdym rokiem są coraz bardzie odczuwalne.
W Europie procesy hydrologiczne i interakcje w tym zakresie nie zostały wystarczająco dokładnie przeanalizowane. Problem naturalnej retencji wody na małą skalę nie został właściwie rozwiązany. Podobnie, zmiany zachodzące w obrębie lokalnego mikroklimatu związanego z warunkami występującymi na terenie zlewni nie były analizowane w zintegrowany sposób. Ze względu na pogłębiające się zmiany klimatyczne zapewnienie wystarczających dostaw wody do zrównoważonej produkcji roślinnej może mieć jeszcze większe znaczenie w nadchodzących latach.
Wychodząc naprzeciw potrzebom w roku 2020 powstał projekt badawczo-innowacyjny WATERAGRI. Niniejszy projekt jest częścią Horyzontu 2020 i zrzesza 23 partnerów z 12 państw. W naszym kraju partnerami konsorcjum są Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie oraz Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu.
Projekt WATERAGRI obejmuje działania zmierzające do stworzenia nowych ram w podejściu do małej retencji na terenach wiejskich. Działania skierowane są na zarządzanie nadmiarem i niedoborem wody, jak również odzyskiwanie składników odżywczych w małych zlewniach rolniczych.
Celem niniejszego projektu jest ponowne wdrożenie oraz utrwalenie zrównoważonych rozwiązań w zakresie zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi w tym retencji terenowej i odpowiedniego wykorzystywania składników nawozowych, w celu optymalnego rozwoju produkcji rolnej, która umożliwi wyżywienie rosnącej populacji ludności oraz sprostanie obecnym i przyszłym wyzwaniom związanym ze zmianami klimatu.
Projekt dąży do bardziej szczegółowego i kompleksowego zrozumienia procesów hydrologicznych kształtujących zasoby wodne w Europie. Aby osiągnąć te ambitne cele, WATERAGRI będzie rozwijać tradycyjne rozwiązania w zakresie odwadniania i nawadniania oraz wprowadzać rozwiązania oparte na zasobach naturalnych, takich jak nowobudowane zintegrowane mokradła, inspirowane biologicznie systemy odwadniające i zrównoważone baseny retencyjne w środowisku rolniczym, co ma doprowadzić do regulacji stosunków wodnych w zlewniach poprzez zwiększenie retencji wody na danym terenie. Ponadto, projekt WATERAGRI opracuje strukturę wspomagania podejmowania decyzji na obszarach wiejskich. W projekcie planowane jest przeprowadzenie wśród rolników i mieszkańców obszarów wiejskich oceny potrzeb w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami wody, w tym retencjonowania wody oraz optymalnego wykorzystywania i odzyskiwania składników nawozowych. Opracowany zostanie zestaw niedrogich i łatwych do wdrożenia technologii, które rolnicy będą mogli przetestować na własnym polu. Ponadto opracowane będą koncepcje biznesowe, które będą mogły być wprowadzone w gospodarstwach rolnych.
Struktura wspomagania decyzji WATERAGRI obejmuje 6 modeli matematycznych ułatwiających działanie w realnych sytuacjach, w celu optymalizacji produkcji rolnej min.: harmonogramu nawodnienia i nawożenia. Wpływ na decyzje podejmowane przez rolnika będzie obejmował przeanalizowanie podejścia technicznego, ekonomicznego i środowiskowego.
Rozwiązania obejmujące retencję wodną WATERAGRI pozwolą rolnikom zastosować innowacyjne i zrównoważone rozwiązania w zakresie melioracji wodnych, nawadniania, technik teledetekcyjnych oraz monitorowania agrometeorologicznego.
Działania prowadzone w ramach projektu będą obejmowały regiony biogeograficzne Europy:
Strefę Borealną (Finlandia i część Szwecji);
Strefę Kontynentalną (Polska i część Szwecji, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii i Włoch);
Strefę Panońską (głównie Węgry).
Ostatecznie opracowany podczas trwania projektu WATERAGRI zestaw przystępnych i łatwych do wdrożenia technologii, zostanie przetestowany i wdrożony na glebach o zróżnicowanym wykorzystaniu oraz zróżnicowanych uprawach zarówno w rolnictwie ekologicznym, jak i konwencjonalnym.