Zasdy prawidłowego żywienia świń
Każdy rodzaj i kierunek produkcji zwierzęcej jest związany z wieloma procesami przemiany materii i energii, które dzielą się na procesy dotyczące bytu zwierząt i produkcji. Procesy
bytowe i produkcyjne są dokładnie poznane, jednak ze względów praktycznych ujmowane są łącznie.
Zapotrzebowanie bytowe. Przez zapotrzebowanie bytowe należy rozumieć ilość składników pokarmowych, które zwierzę potrzebuje do utrzymania organizmu przy życiu i w sprawności fizjologicznej. Jest ono uzależnione od wielu czynników: wielkości zwierzęcia, temperatury otoczenia, wieku, płci i gatunku. Małe zwierzęta mają proporcjonalnie większą
powierzchnię ciała w stosunku do swojej masy i są bardziej ruchliwe, przez co wzrasta ich zapotrzebowanie bytowe. Zwierzęta młode mają większe potrzeby bytowe ze względu na szybszą przemianę materii i większą ruchliwość. Także samce mają wyższe zapotrzebowanie bytowe niż samice. Zapotrzebowanie na białko, w przeliczeniu na 100 kg masy ciała, maleje wraz ze zwiększa niem się masy ciała zwierzęcia.
Zapotrzebowanie produkcyjne. Przez zapotrzebowanie produkcyjne należy rozumieć tę ilość składników pokarmowych, które służą do produkcji mięsa i tłuszczu u zwierząt rosnących, mleka
- u macior, nasienia
-u knurów itp.
Łączne dobowe zapotrzebowanie zwierzęcia, wyrażone ilością energii, białka, składników mineralnych, witamin, aminokwasów i innych składników pokarmowych (tłuszcz, skrobia,
laktoza, włókno), nazywamy normą żywieniową. Polskie „Normy żywienia świń” uwzględniają zapotrzebowanie wyrażone w energii metabolicznej, białku ogólnym i strawnym, aminokwasach (lizyna, metionina + cystyna, treonina, tryptofan), tłuszczu, włóknie surowym, skrobi, laktozie (u prosiąt), makroelementach (wapń, fosfor ogólny, fosfor strawny,
sód), mikroelementach żelazo, cynk, mangan, miedź, jod, selen, kobalt, molibden) i witaminach A, D3, E, K3, B1, B2, B6, B12, biotyna H, cholina, kwasy: foliowy, nikotynowy i
pantotenowy). Zestaw pasz, który zawartością składników pokarmowych odpowiada określonej normie żywieniowej, nazywamy dawką pokarmową. Przy doborze pasz do dawki pokarmowej bierze
się pod uwagę zdrowotność, wartość biologiczną, właściwości dietetyczne, specyficzne działanie na ilość i jakość uzyskiwanego produktu oraz koszt paszy. Dobre
ułożenie dawki pod względem ilościowym i jakościowym wpływa na jej wykorzystanie i na zdrowie zwierząt.
Jakie pasze w żywieniu trzody chlewnej. W produkcji drobnotowarowej, przeważa tradycyjne żywienie świń z udziałem okopowych (ziemniaków i buraków), kiszonek, zielonek i siana, pasz pochodzących z przemysłu rolno-spożywczego (mleko odtłuszczone, maślanka, serwatka), śruty zbożowe (pszenica, jęczmień, pszenżyto, żyto). Obecnie ta sytuacja znacznie się zmienia i część tych surowców zostaje zastąpiona produktami o wyższej wartości pokarmowej takimi jak: poekstrakcyjna śruta sojowa, rzepakowa i lniana, otręby i mączki pastewne, mączki rybne i a
do niedawna także zwierzęce) i rośliny strączkowe (bobik, łubin, groch, peluszka) wpływając tym samym na skrócenie długości tuczu trzody chlewnej. Gotowe pasze produkowane w
naszych gospodarstwach zazwyczaj są uzupełniane dodatkiem mieszanek uzupełniających (koncentraty i superkoncentraty białkowe).
W fermach przemysłowych i wielkotowarowych oraz w gospodarstwach specjalistycznych są stosowane mieszanki pełnoporcjowe sypkie i granulowane.
Pozwala to na pełną mechanizację i automatyzację zadawania pasz i upraszcza technologię produkcji. Mieszanki pełnoporcjowe dzięki koncentracji energii i białka oraz ustabilizowanej
wartości pokarmowej dają lepsze efekty, szczególnie u rosnących świń, a ich stosowanie ułatwia i upraszcza pracę przy obsłudze zwierząt, co pozwala na znaczne ograniczenie
robocizny. Mieszanki pełnoporcjowe, nazywane także pełnodawkowymi, stanowią wyłączną oprócz wody paszę w żywieniu zwierząt. Mieszanki uzupełniające (superkoncentraty i koncentraty
białkowe) przy tradycyjnym żywieniu stanowią uzupełnienie pasz gospodarskich i produktów ubocznych przemysłu rolno-spożywczego. Służą głównie do produkcji mieszanek pełnoporcjowych.
Superkoncentraty zawierają na ogół więcej białka ogólnego. Są przewidziane dla gospodarstw lub mieszalni pasz, które oprócz ziarna zbóż dysponują śrutami poekstrakcyjnymi lub nasionami roślin strączkowych. Ich udział w mieszankach wynosi 10 %, stąd potoczna nazwa superkoncentraty "dziesięcioprocentowe". Koncentraty w swoim składzie zawierają zestaw składników, który całkowicie uzupełnia ziarno zbóż w mieszance, stąd dodatkowa nazwa koncentraty pełne. Ich udział w mieszankach pełnopor cjowych waha się w granicach 10-17.5 % a w mieszankach uzupełniających do 35 %.Używając mieszanek uzupełniających dużą uwagę powinniśmy przykładać do odpowiedniego wymieszania surowców (im mniejszy udział % koncentratu tym lepsze powinno być wymieszanie komponentów). Przy stosowaniu nieodpowiednio wymieszanej paszy może dochodzić do ciężkich zatruć i powikłań pokarmowych. Przy stosowaniu koncentratów i superkoncentratów należy pamiętać o: rozdrobnieniu paszy -surowce nie powinny być zbyt grubo ani zbyt drobno zmielone, gruba struktura obniża strawność i wykorzystanie, zbyt drobne zmielenie może prowadzić do powstawania niestrawnych grud, które po przejściu do jelit mogą być powodem ciężkich schorzeń pokarmowych dawkowaniu - częstym błędem jest stosowanie innych niż zalecane udziałów koncentratów w przy mieszankach sporządzanych we własnym zakresie. Mniejsza ilość koncentratu wydłuża tucz, obniża mięsność, zwiększa zużycie paszy. Nadmiar koncentratu zwiększa emisję szkodliwych gazów, podnosi ryzyko wystąpienia schorzeń przewodu pokarmowego, obniża odporność organizmu.
Zasady prawidłowego żywienia świń
