wmodr.pl

WMODR >> Informacje branżowe >> Produkcja zwierzęca >> Bydło mleczne i mięsne >>

Główne rasy bydła mięsnego

Rasy bydła mięsnego

Charolaise 

Jest to największa pod względem kalibru i masy ciała francuska rasa mięsna. Została wyhodowana w centralnej Francji, w regionie Saone et Loire, a wywodzi się bezpośrednio od bydła roboczego z okolic Charollais. Bydło to kształtowało się w łagodnym klimacie na terenach żyznych pastwisk. Później stosowano dolew krwi starej, angielskiej rasy shorthorn i użytkowanie dwukierunkowe: jako siła roboczo-pociągowa oraz jako opasy, dostarczające dobrej jakości mięsa. Od 1920 roku charolaise wykorzystywane jest wyłącznie w kierunku mięsnym. Księgi hodowlane zostały założone w 1864 roku.
Zwierzęta tej rasy są rogate, o jednolitym białym, czasami słomkowym umaszczeniu. Skóra jest niepigmentowana, a śluzawica, rogi i racice jasne. Głowa szeroka, szyja krótka i dobrze umięśniona. Posiadają głęboką i dobrze wysklepioną klatkę piersiową, szeroki, długi i dobrze umięśniony zad.
Charolaise jest rasą późno dojrzewającą. Jałówki osiągają dojrzałość hodowlaną między 18. a 24. miesiącem życia. Masa dorosłych krów wynosi 700-900 kg, a buhajów 1000-1200 kg przy wysokości w kłębie odpowiednio: 140 i 150 cm.
Płodność jest niższa niż u innych ras, a ruje są często trudne do wykrycia. Zdarzają się trudne porody, choć selekcja znacznie tę cechę poprawiła. Masa cieląt po urodzeniu jest duża i wynosi przeciętnie: 40 kg – jałówki, 45 kg – buhajki. Przyrosty dobowe opasów są bardzo wysokie i wynoszą 1200 -1500 g. Od opasów uzyskuje się dużo, dobrej jakości mięsa z małą zawartością tłuszczu.
Chów i hodowla tej rasy wymaga intensywnego żywienia oraz starannej opieki.


Limousine

Rasa ta należy do najpopularniejszych ras bydła mięsnego hodowanego na całym świecie, utrzymywana jestw ponad 60 krajach. W Polsce jest użytkowana w czystości rasy, jako bydło opasowe oraz jako komponent krzyżowań z rasami mlecznymi w celu doskonalenia cech mięsnych potomstwa. Masa ciała krów wynosi 650–800 kg, wysokość w kłębie –135 cm, podczas gdy buhaje osiągają wagę 1000–1200 kg przy wzroście 145 cm. Sylwetka wpisana w kształt prostokąta, o prostej linii grzbietu i niewielkiej głowie z rogami. Kościec delikatny, a tułów odznaczający się doskonałym umięśnieniem grzbietu i zadu. Limousine jest rasą średnio wcześnie dojrzewającą, długowieczną i płodną. Średni wiek pierwszego wycielenia jałówek wynosi ok. 28 miesięcy. Jałóweczki osiągają średnią wagę urodzeniową 34,5 kg, natomiast buhajki –37,5 kg. Cielęta rodzą się silne, zdrowe, odznaczają się niską śmiertelnością i szybkim rozwojem podczas odchowu. Jest to rasa o bardzo dużym temperamencie i silnym instynkcie macierzyńskim, dlatego krowy mamki intuicyjnie bronią swoich młodych, często okazując agresję. Przyrosty dobowe po odsadzeniu od matki kształtują się na poziomie1100–1300 g, a wydajność rzeźna wynosi 68%. Pozyskane mięso jest delikatne, soczyste, kruche i nieprzetłuszczone. Jest cenione wśródkoneserów wołowiny kulinarnej.Rasa limousine jest istotnym komponentem krzyżowania towarowego. Pozwala na uzyskanie efektuheterozji w odniesieniu do takich cech, jak wyższa masa ciała urodzonych cieląt, lepsze wykorzystanie paszy, co z kolei przekłada się na zwiększone odkładanie tkanki mięśniowej. O wysokiej przydatności do krzyżowania towarowego tej rasy świadczy fakt, że wśród wszystkich ras mięsnych jest wykorzystywana najczęściej. 


Hereford

Jest uważana za najbardziej rozpowszechnioną na świecie rasę bydła mięsnego. Utworzono ją w wyniku krzyżowania lokalnego ciężkiego czerwonego bydła roboczego z białogłowym bydłem sprowadzonym z Flandrii.
Obecnie hereford to rasa jednostronnie mięsna średniego kalibru. Masa ciała krów wynosi około 600 kg, zaś buhajów hodowlanych – około 900 kg; wysokość w kłębie odpowiednio: 130 cm i 135 cm Należy jednak zaznaczyć, że w niektórych stadach hodowlanych średnia masa ciała dorosłych krów wynosi ponad 700 kg. Tułów głęboki, masywny, długi, z dobrze zaznaczonym przodem i szerokim grzbietem, osadzony na krótkich, mocnych, dobrze umięśnionych, szeroko rozstawionych nogach tworzy prostokątną sylwetkę charakterystyczną dla bydła mięsnego. Głowa jest mała, krótka, o szerokim czole, z grubymi rogami skierowanymi półkoliście do tyłu i do dołu, kościec dość delikatny, skóra gruba, lecz miękka, sierść bywa często kędzierzawa. 
Hereford to rasa wcześnie lub średnio-wcześnie dojrzewająca; jałówki w stadach hodowlanych kryje się w wieku 15-18 miesięcy, a w stadach towarowych w wieku 15 miesięcy. Krowy są bardzo płodne, charakteryzują się łatwością ocieleń i opiekuńczością rodząc cielęta o masie około 36 kg (byczki) i około 33 kg (jałóweczki). Wydajność mleczna jest średnia. Ogromną zaletą rasy hereford jest to, że zwierzęta osiągają wysokie wskaźniki reprodukcji w warunkach minimalnego nadzoru i troski ze strony człowieka o przebieg porodu i odchów cieląt.
Średnie dobowe przyrosty w opasie wynoszą 1000 g, a 1,5-roczne, intensywnie żywione opasy osiągają masę ok. 650 kg i wydajność rzeźną dochodzącą do 65%. Jakość mięsa jest wysoka: jest ono marmurkowate, soczyste, ze znaczną ilością tłuszczu.
Bydło rasy hereford nadzwyczaj szybko i łatwo aklimatyzuje się w skrajnie trudnych warunkach klimatycznych i doskonale znosi ekstensywny pastwiskowy system utrzymania, zwłaszcza na obszarach o roślinności ubogiej i miernej jakości, a nawet na nieużytkach. Może być utrzymywane całodobowo na pastwisku, nie wymagając przy tym pomieszczeń inwentarskich.


Simental mięsny 

Rasa simentaler swój rodowód bierze ze Szwajcarii. Warunki klimatyczne oraz ukształtowanie terenu i użytkowanie robocze wpłynęły na jej zdrowie i łatwość aklimatyzowania się w różnych warunkach środowiskowych. Jest jedną z ras najliczniej reprezentowanych na świecie. Bydło simentalskie zalicza się do najstarszych ras europejskich, gdyż istnieją o nim wzmianki pochodzące już z XIII wieku. Charakteryzuje je duży kaliber, ciężka i szeroka głowa, mocne kończyny, kłąb dobrze związany, szeroki, niekiedy tylko rozdwojony, trochę wystający ponad linię grzbietu. Masa ciała krów wynosi 700 - 800 kg a buhajów 1000 - 1200 kg. Umaszczenie tułowia najczęściej łaciate. Na białym tle rozmieszczone są duże łaty w kolorze od beżowego po czerwony. Rzadziej tułów jest umaszczony jednolicie, a zawsze białe: głowa, podbrzusze i dolne odcinki kończyn oraz kiść ogonowa. Ze względu na znaczną masę noworodków – ok. 40 kg cieliczki i ok. 45 kg buhajki – zdarzają się trudne porody. 16 Katalog ras bydła mięsnego najczęściej hodowanych w Polsce Obecnie bydło simentalskie użytkowane jest głównie w kierunku mleczno-mięsnym. Ten typ użytkowania jest preferowany przez kraje o największych tradycjach w hodowli tej rasy, czyli w Szwajcarii, Austrii, Niemczech, Włoszech oraz niektórych krajach Europy Środkowej i Wschodniej, w tym: w Rumunii, na Węgrzech, w Słowenii, na Ukrainie, w Polsce. Dwukierunkowy typ użytkowania dominuje również w: USA, Kanadzie, Brazylii, Australii i Południowej Afryce. Natomiast hodowla w kierunku jednostronnie mięsnym prowadzona jest w większości krajów Europy Zachodniej, takich jak: Wielka Brytania, Irlandia i Dania. Do cech zachęcających konsumentów do spożywania mięsa bydła simentalskiego należą jego walory kulinarne. Natomiast dla hodowców zachęcające jest to, że zwierzęta posiadają dobre cechy związane z reprodukcją, wykorzystaniem paszy oraz przystosowaniem do różnych warunków środowiskowych. Mają dobrą zdolność opasową i wydajność rzeźną. Dobrze wykorzystują objętościowe pasze gospodarskie.


Highland „Szkockie bydło górskie”

Pierwsze wzmianki o tej rasie można znaleźć w XII-wiecznych źródłach pisanych, zaś archeologiczne dowody jej istnienia pochodzą już z VI wieku, co czyni ją jedną z najstarszych w nowożytnej historii zarejestrowanych ras bydła. 
Współczesna rasa highland to długowłose, krótkonogie bydło mięsne małego kalibru. Posiada umaszczenie bardzo zróżnicowane: najczęściej brązowe, ale również żółte, jasnobrązowe, ciemnobrunatne, czerwonobrunatne, czerwone i czarne, zdarzają się również zwierzęta o umaszczeniu białym i srebrnym (żadne umaszczenie nie jest dominujące genetycznie). Ma dość drobną budowę, ale prawidłową sylwetkę charakterystyczną dla bydła mięsnego jako efekt starannego doboru i celowej pracy hodowlanej prowadzonej od XVIII wieku. Głowa jest krótka, szeroka z lirowatymi rogami o rozpiętości nawet do 1,5 metra, z grzywką na czole sięgającą do połowy grzbietu nosa i z białą śluzawicą. Cechą wyróżniającą jest charakterystyczna długa, pokrywająca całe ciało, okrywa włosowa, w której występują dwie warstwy: zewnętrzna – składająca się z długich i grubych włosów, osłaniająca przed śniegiem i wiatrem, i wewnętrzna – miękka i puszysta, która chroni ciało przed utratą ciepła. Średnia masa ciała krów to 400-450 kg, zaś buhajów do 625 kg, natomiast wysokość w kłębie odpowiednio 105 cm i 120-130 cm . W zależności od warunków utrzymania zwierzęta bardzo różnią się wyrostowością. W chowie fermowym, po wyeliminowaniu wpływu ostrego klimatu i bardzo ekstensywnego żywienia, dorosłe buhaje uzyskują masę ok. 800 kg, a krowy 500 kg. Przy intensywnym żywieniu opasy mogą osiągać masę 450 kg w wieku ok. 15 miesięcy, ale z reguły opasane są mniej intensywnie (z wykorzystaniem pastwiska) do wieku 2 lat.
Rasa ta charakteryzuje się bardzo dobrą płodnością i dużą łatwością ocieleń. Rodzące się cielęta ważą 25-29 kg . Krowy cielą się na pastwiskach bez żadnej pomocy, a porodów nie utrudniają nawet zimowe warunki i temperatury poniżej minus 200C. Matki wyróżniają się dużą opiekuńczością. Ich mleko zawiera dużo tłuszczu, co zapewnia dobrą żywotność cieląt i regularne przyrosty w okresie wychowu. Jest to rasa długowieczna; nierzadko użytkowane rozpłodowo są krowy 20-letnie.
Zwierzęta rasy highland nie mają wysokich wymagań bytowych i mogą cały rok przebywać na pastwisku nie potrzebując specjalnych pomieszczeń. Utrzymują bardzo dobrą kondycję i zdrowie w warunkach ekstensywnego żywienia. Dobrze znoszą surowe warunki klimatyczne, w których inne rasy bydła nie miałyby szans przetrwania, śnieg i bardzo niskie temperatury nie są dla nich żadnym utrudnieniem, a pobieranie paszy nie zmniejsza się nawet w temperaturze -280C, czego nie można powiedzieć o żadnej innej rasie bydła. Ubogie pastwiska i niedostępne tereny są dla tej rasy naturalnym środowiskiem. Nie tylko świetnie wykorzystują pastwiska, ale również z dużą szybkością i efektywnością „czyszczą” zarośla i gąszcze, w związku z czym rasa ta wyjątkowo nadaje się do wypasu na terenach marginalnych i aktualnych lub potencjalnych nieużytkach, co zapobiega ich zarastaniu i dziczeniu.
Rasa highland daje wołowinę o wysokich walorach kulinarnych, marmurkowatą, soczystą, o niskiej zawartości cholesterolu i praktycznie pozbawiona tłuszczu okrywowego (naturalną izolacją termiczną u tej rasy jest gruba pokrywa włosowa a nie tłuszcz podskórny). Dużo ruchu na świeżym powietrzu na naturalnych pastwiskach bogatych w zioła procentuje niezwykłą smakowitością mięsa. Na Wyspach Brytyjskich wołowina ze zwierząt tej rasy uważana jest za najlepszą i uzyskuje najwyższe ceny. Nawet brytyjska rodzina królewska utrzymuje duże stado w Szkocji, co również podnosi prestiż tej rasy.
Mimo ruchliwości, żywego temperamentu i długich rogów, przydających zwierzętom groźnego wyglądu, jest to bydło bardzo łagodne. Wykazuje dużą tolerancję nie tylko wobec innych gatunków zwierząt gospodarskich (co umożliwia wypas mieszany), ale również wobec gatunków dzikich, wyróżniając się wśród innych ras bydła ponadprzeciętną inteligencją.
Charakteryzując zwierzęta rasy highland należy podkreślić ich urokliwą urodę i wrażenia estetyczne, jakie wzbudzają u ludzi, co w połączeniu z małym kalibrem sprawia, że coraz częściej stają się one ozdobą skwerów miejskich jako zwierzęta „parkowe”. Różnokolorowe, długie owłosienie i imponujące rogi sprawiają, że zwierzęta tej rasy mogą stanowić wspaniałą ozdobę każdego gospodarstwa, wzbogacać krajobraz regionu czyniąc go bliższym człowiekowi.
 


 

Opracowanie: Sylwia Walesieniuk