Strefy buforowe pod lupą: wyzwania dla rolników w stosowaniu nawozów przy wodach.

W ostatnim czasie coraz więcej mówi się o zasadach stosowania nawozów w pobliżu wód, wynikających z interpretacji ustawy Prawo wodne oraz programów mających na celu ochronę naszych zasobów wodnych. Zmiany te mają bezpośredni wpływ na Waszą codzienną pracę i wymagają szczególnej uwagi, aby uniknąć potencjalnych kar i przyczynić się
do ochrony środowiska.

O co chodzi ze strefami buforowymi?

Strefy buforowe to obszary przylegające bezpośrednio do wód powierzchniowych – rzek, jezior, kanałów, rowów oraz niektórych urządzeń wodnych – np. studni. Ich głównym zadaniem jest ograniczenie spływu zanieczyszczeń, w tym azotanów i fosforanów z nawozów do wód. Przepisy prawa określają minimalne odległości w jakich nie można stosować nawozów, aby zapobiec ich przedostawaniu się do ekosystemów wodnych.

Jakie są minimalne odległości i o czym musicie pamiętać?

Aktualnie obowiązujące przepisy ustawy Prawo wodne (Dz. U. 2024 r., poz. 1087) oraz program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu przyjętym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r. (Dz. U. 2023 r., poz. 244).
Celem obowiązujących przepisów jest zobowiązanie wszystkich rolników oraz podmiotów przechowujących nawozy do prowadzenia działalności w sposób, który skutecznie chroni wody przez zanieczyszczeniem azotanami pochodzenia rolniczego i minimalizuje jego skutki.

Tabela przedstawiająca odległości, w jakich nie stosuje się nawozów w pobliżu wód powierzchniowych: 

Dodatkowo, rolnicy! Możecie zmniejszyć o połowę minimalne odległości stosowania nawozów od wód, jeśli spełnicie jeden z dwóch warunków: zastosujecie nawozy przy użyciu specjalistycznego sprzętu aplikującego je bezpośrednio do gleby lub podzielicie całkowitą dawkę na co najmniej trzy równe części, zachowując między nimi minimum 14 – dniowe  odstępy.

Uwaga! Należy jednak pamiętać, że bezwzględnie zabrania się mycia rozsiewaczy i innego sprzętu do nawożenia oraz wylewania wody z ich mycia w odległości mniejszej niż 25 m od brzegu zbiorników wodnych – jezior, rzek, rowów, kanałów, ujęć wody oraz morskiego pasa nadbrzeżnego (chyba że obowiązuje strefa ochronna ustanowiona zgodnie z Prawem wodnym).

Szczególną uwagę trzeba zwrócić na:

• Precyzyjniejsze definiowanie cieków i urządzeń wodnych – organy kontrolne coraz dokładniej identyfikują cieki naturalne i sztuczne, a także inne urządzenia wodne, co może oznaczać, że obszar objęty ograniczeniami będzie większy niż dotychczas sądzono.
• Większy nacisk na ochronę małych cieków i rowów – nawet niewielkie rowy melioracyjne czy cieki okresowe mogą być traktowane jako wody powierzchniowe wymagające ustanowienia stref buforowych.
• Potencjalne zwiększenie minimalnych odległości – w niektórych regionach lub
  w ramach wdrażania programów rolno-środowiskowo-klimatycznych mogą pojawić się wytyczne rekomendujące lub nakazujące zachowanie większych odległości od wód niż dotychczasowe minimum.
• Ograniczenia w stosowaniu niektórych rodzajów nawozów – możliwe jest wprowadzenie dodatkowych ograniczeń dotyczących stosowania nawozów płynnych lub organicznych w bezpośrednim sąsiedztwie wód.

Rolnicy! Cenne wskazówki!

1. Dokładnie zidentyfikujcie wszystkie cieki i urządzenia wodne na Waszych działach. Nie pomijajcie małych rowów czy cieków okresowych. W razie wątpliwości skontaktujcie się z Zarządem Zlewni lub Nadzorem Wodnym.
2. Zapoznajcie się z aktualnymi przepisami prawa wodnego. Regularnie sprawdzajcie informacje publikowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Wody Polskie oraz Ośrodki Doradztwa Rolniczego w Waszym regionie.
3. Zachowujcie bezpieczne odległości, większe niż minimalne, jeśli to możliwe. To najlepszy sposób na uniknięcie ryzyka zanieczyszczenia i potencjalnych kar.
4. Planujcie nawożenie z uwzględnieniem terenu i prognozy pogody. Unikajcie nawożenia przed intensywnymi opadami deszczu, które mogą spowodować spływ nawozów do wód.
5. Rozważcie stosowanie technik rolnictwa precyzyjnego. Pozwalają one na bardziej precyzyjne dawkowanie nawozów, minimalizując ryzyko przedostania się ich do środowiska.
6. Inwestujcie w infrastrukturę ograniczającą spływ zanieczyszczeń. Budowa pasów buforowych z roślinności, progów spowalniających odpływ wody czy zbiorników retencyjnych może pomóc w ochronie wód.
7. Bądźcie świadomi konsekwencji. Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących stref buforowych może skutkować karami finansowymi oraz negatywnie wpływać na środowisko naturalne.

Ochrona wód jest naszym wspólnym obowiązkiem. Przestrzeganie zasad dotyczących stref buforowych nie tylko uchroni Was przed sankcjami, ale przede wszystkim przyczyni się do zachowania czystych i zdrowych zasobów wodnych dla przyszłych pokoleń.

https://www.topagrar.pl/

https://www.farmer.pl/

https://www.gov.pl/web/arimr/program-ograniczajacy-stosowanie-azotanow2