SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA ZWIĄZANA Z WYSTĘPOWANIEM CHORÓB ZAKAŹNYCH ZWIERZĄT GOSPODARSKICH W 2025 ROKU.
AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ - ASF
Od początku roku w kraju wykryto 1902 ogniska asf u dzików (cały czas najwięcej ognisk występuje w województwach wielkopolskim, pomorskim i zachodniopomorskim). W województwie warmińsko-mazurskim od początku roku wykryto 88 ognisk u dzików w powiatach: braniewskim, ełckim, elbląskim, M. Elblag, bartoszycki, węgorzewski, kętrzyński, nowomiejskim i lidzbarskim.
Dotychczas w 2025 roku nie potwierdzono żadnego ogniska ASF w stadach świń.
W związku z występowaniem ASF w Polsce większość naszego województwa znajduje się w obszarze objętym ograniczeniami II (różowym).
Mapa ASF w Polsce: https://bip.wetgiw.gov.pl/asf/mapa/#
PTASIA GRYPA - HPAI
Od początku roku w związku z prowadzonym monitoringiem ptasiej grypy w Polsce wykryto 102 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków. Ogniska występowały u drobiu w stadach komercyjnych (83) jak i przyzagrodowych (19). Łączna liczba drobiu w ogniskach wyniosła 7402906 sztuk. Wykryto także 36 ognisk ptasiej grypy u ptaków dzikożyjących. W województwie warmińsko-mazurskim ogniska HPAI występowały w siedmiu stadach komercyjnych i w pięciu przyzagrodowych, w powiatach giżyckim, iławskim, ostródzkim, nowomiejskim i mrągowskim, elbląskim i nidzickim. Łączna liczba ptaków w ogniskach w naszym województwie wyniosła 158469 sztuk. W powiecie bartoszyckim potwierdzono ognisko u ptactwa dzikożyjącego, w gminie Sędławki, u łabędzia niemego potwierdzono obecność wirusa H5N1.
Jak poinformowali minister Czesław Siekierski oraz główny lekarz weterynarii Krzysztof Jażdżewski, na początku kwietnia 2025 r. Komisja Europejska, w związku z niepokojącą sytuacją epizootyczną w odniesieniu do HPAI w Polsce, zaplanowała uruchomienie procedury z art. 259 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429, tj. przyjęcia wobec Polski nadzwyczajnych środków w związku z poważnym ryzykiem rozprzestrzenienia się choroby.
Przedstawione przez KE środki nadzwyczajne miałyby dotyczyć zakazu zasiedlania obiektów inwentarskich, w których komercyjnie utrzymywany jest drób na terenie województw: wielkopolskiego, łódzkiego, kujawsko-pomorskiego, mazowieckiego oraz warmińsko-mazurskiego oraz ograniczeń w przemieszczaniu drobiu z wyjątkiem przemieszczenia do rzeźni. Na tym obszarze znajdują się zakłady produkujące drób, stanowiące 50 proc. polskiego potencjału produkcyjnego.
W wyniku negocjacji z KE prowadzonych przez Głównego Lekarza Weterynarii, przy ciągłym zaangażowaniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, oraz dzięki przedstawieniu Komisji 13 kluczowych kierunków działań ze strony Polski (szczegółowy opis działań kliknij tutaj), uzgodnionych z przedstawicielami wiodących związków branży drobiarskiej oraz producentów drobiu i jaj – KE odstąpiła od uruchomienia procedury z art. 259.
Polski plan zakłada m.in. zwiększenie obszaru zagrożonego (o dodatkowe 5 km), wydłużenie czasu między zasiedleniem obiektów, zmniejszenie zagęszczenia kurników oraz specjalne zasady dotyczące osób obsługujących.
Mapa HPAI w Polsce: https://bip.wetgiw.gov.pl/ai/mapa/#
RZEKOMY POMÓR DROBIU – ND
W Polsce w 2025 roku stwierdzono także występowanie rzekomego pomoru drobiu w 24 stadach komercyjnych i 27 chowach przyzagrodowych. Łączna liczba drobiu w stadach wyniosła 2081395 sztuk.
W warmińsko-mazurskim rzekomy pomór drobiu do tej pory został potwierdzony w jednym stadzie przyzagrodowym w powiecie działdowskim, liczącym 38 kur ogólnoużytkowych.
Dynamiczna sytuacja związana z rozwojem rzekomego pomoru drobiu została poruszona również na Zespole Zarządzania Kryzysowego MRiRW. 25 kwietnia minister rolnictwa Czesław Siekierski podpisał rozporządzenie w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem rzekomego pomoru drobiu. Podpisane rozporządzenie zostało skierowane do ogłoszenia w trybie pilnym i zaczęło obowiązywać od 28 kwitnia br. To kolejny (po ostatnich działaniach związanych z grypą ptaków) element koncepcji zwiększenia wymagań i wzmacniania bioasekuracji przez producentów drobiu, który powstał w uzgodnieniu z branżą drobiarską. Zgodnie z rozporządzeniem, gospodarstwa komercyjne są zobowiązane stosować wzmocnione środki bioasekuracyjne, w tym w maty lub niecki dezynfekcyjne przed wejściami do budynków oraz wjazdami do gospodarstw oraz środki bezpieczeństwa biologicznego i ochrony osobistej. 13 maja wejdzie w życie obowiązek szczepienia kur i indyków utrzymywanych w gospodarstwach komercyjnych oraz wylęgarniach. Właściciele gospodarstw zobowiązani zostali również do prowadzenia i przechowywania dokumentacji dotyczącej środków odkażających, deratyzacji i dezynfekcji oraz tzw. upadkowości drobiu, a także prowadzenia rejestru środków transportu do przewozu ptaków, jaj, paszy lub produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego wjeżdżających na teren gospodarstwa.
Mapa ND w Polsce: https://bip.wetgiw.gov.pl/nd/mapa/#
PRYSZCZYCA - FMD
Polska nadal jest krajem, w którym nie stwierdzono wirusa pryszczycy, a intensyfikacja działań prewencyjnych MRiRW związana jest z zagrożeniem transmisją wirusa z krajów sąsiednich, gdzie choroba występuje. Podjęte środki zaradcze w związku z wystąpieniem ognisk pryszczycy w Niemczech (1 ognisko), na Węgrzech (2 ogniska) i na Słowacji (6 ognisk), obejmują współpracę krajowych służb weterynaryjnych z innymi służbami kontrolując transporty zwierząt wjeżdżające do Polski.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zadecydował o zamknięciu terytorium Polski na przywóz wybranych towarów ze Słowacji.
Towary objęte zakazem przywozu ze Słowacji:
- zwierzęta parzystokopytne utrzymywane i dzikie oraz materiał biologiczny tych zwierząt;
- świeże mięso, podroby, mięso mielone, mięso oddzielone mechanicznie, surowe wyroby mięsne, osłonki i produkty mięsne pozyskane ze zwierząt parzystokopytnych utrzymywanych i dzikich;
- mleko surowe, siara i produkty mleczne pozyskane od zwierząt parzystokopytnych;
- produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego i produkty pochodne otrzymane od zwierząt parzystokopytnych utrzymywanych i dzikich;
- obornik, słoma i siano.
W związku z zagrożeniem odbywają się stałe posiedzenia sztabu kryzysowego, koordynującego działania prewencyjne MRiRW, związane z zagrożeniem wystąpienia wirusa pryszczycy na terytorium Polski. Główny Inspektorat Weterynarii przekazał wojewódzkim lekarzom weterynarii do stosowania "Procedurę zwalczania i monitorowania pryszczycy u zwierząt dzikich z gatunków wrażliwych oraz zwierząt z gatunków wrażliwych utrzymywanych w ośrodkach odizolowanych". Rekomendacja działań powstała po konsultacjach z Polskim Związkiem Łowieckim oraz Ministerstwem Klimatu i Środowiska i będzie wdrażana w maju, po spotkaniach informacyjnych organizowanych we wszystkich województwach.
Pamiętajmy że pryszczyca (Foot and mouth disese – FMD) jest wirusową, bardzo zakaźną chorobą zwierząt parzystokopytnych, w tym bydła, świń, owiec i kóz. Wirus pryszczycy przenosi się przez kontakt bezpośredni pomiędzy zwierzętami, za pośrednictwem mięsa i produktów mięsnych, mleka i jego przetworów, nasienia, skór, wełny, paszy dla zwierząt, itp. Wirus może być przenoszony także przez człowieka, sprzęt gospodarski, ptaki, owady, gryzonie, środki transportu czy odzież. Szczegółowe informacji na temat pryszczycy będą dostępne w naszym majowym miesięczniku Bieżące Informacje, oraz są dostępne na stronie internetowej WMODR - https://wmodr.pl/produkcja-zwierzeca/6671.
Mapa punktów przejść granicznych w związku z występowaniem pryszczycy - https://bip.wetgiw.gov.pl/pr/fmd/
CHOROBA NIEBIESKIEGO JĘZYKA - BT
Jest wirusową chorobą zakaźną przeżuwaczy, zarówno domowych, jak i dzikich. Chorują na nią bydło, owce i kozy, ale także sarny, jelenie, łosie i in. Spośród 27 znanych serotypów wirusa, serotypy od 1 do 24 objęte są przepisami dotyczącymi zwalczania chorób zakaźnych zwierząt.
Zwierzęta nie zarażają się bezpośrednio od siebie, a jedynie poprzez owady kłująco-ssące z rzędu muchówek, rodzaju kuczmany (Culicoides) oraz poprzez krew lub nasienie.
W 2025 roku w Polsce wykryto 3 ogniska choroby niebieskiego języka w stadach bydła. Łącznie w stadach znajdowało się 146 sztuk bydła. W województwie warmińsko-mazurskim wystąpiło jedno ognisko w powiecie lidzbarskim w stadzie liczącym 76 sztuk. Pozytywny wynik choroby (serotyp 3) potwierdzono u jednego zwierzęcia ze stada.
W przypadku stwierdzenia zakażenia BTV, ustanawiany jest obszar w promieniu min. 150 km od ogniska choroby. Zwierzęta zakażone nie podlegają obligatoryjnemu uśmierceniu, poza wyjątkami wynikającymi z przepisów o ochronie zwierząt.
Mapa BT w Polsce: https://bip.wetgiw.gov.pl/bt/mapa/#
W związku z powyższym prosimy o wzmożona czujność i przypominamy rolnikom i hodowcom zwierząt o przestrzeganiu zasad bioasekuracji w swoich gospodarstwach!
Zwierzęta wprowadzane do stada muszą pochodzić z wiadomego źródła, muszą być oznakowane, w przypadku handlu wewnątrzunijnego zaopatrzone w świadectwo zdrowia potwierdzające ich pochodzenie i status zdrowotny, a w przypadku świń świadectwo zdrowia musi być zapewnione także w obrocie krajowym. Pasza i ściółka (oraz siano i słoma) wprowadzane do gospodarstwa muszą pochodzić z wiadomego źródła. W gospodarstwie należy zapewnić czystość i higienę w pomieszczeniach, w których utrzymywane są zwierzęta. Do dezynfekcji należy stosować środki dezynfekcyjne, które inaktywują wirus pryszczycy tj. środki o pH kwaśnym poniżej 6 lub zasadowym powyżej 9. Do gospodarstwa nie powinny być wprowadzane sprzęty ani narzędzia używane w innych gospodarstwach. Personel obsługujący zwierzęta powinien przestrzegać zasad higieny oraz stosować odzież i obuwie dedykowane do obsługi zwierząt. Należy również bezwzględnie przestrzegać zakazu wchodzenia na teren gospodarstwa osób postronnych.