wmodr.pl

Roślinność nadbrzeżna jako efektywne strefy buforowe

Roślinność nadbrzeżna jako efektywne strefy buforowe

Woda jest środowiskiem życia roślin i zwierząt. Zasoby dostępnej, czystej wody są coraz mniejsze, dlatego niezwykle ważne jest to, aby mądrze nimi gospodarować, a przede wszystkim chronić je przed zanieczyszczeniem. Do tego celu stosuje się różnego rodzaju metody, jednak kluczowe znaczenie dla ochrony wód ma roślinność. Pokrycie gruntu roślinnością wpływa m.in. na ograniczenie zjawiska erozji wodnej i wietrznej, ponadto ogranicza zanieczyszczenie wód i osłabia parowanie terenowe. Działalność rolnicza przyczynia się do powstawania w środowisku tzw. agroekosystemów, w których roślinność jest modyfikowana na potrzeby rolnictwa.

Definicja roślinności przybrzeżnej

Strefy buforowe – to pasy zieleni na styku wody i lądu, które zatrzymują wilgoć w glebie, zwiększają bioróżnorodność oraz redukują ilość biogenów odprowadzanych do wód powierzchniowych i podpowierzchniowych.

Rośliny porastające brzegi zbiorników wodnych
Roślinność przybrzeżną, występującą wzdłuż cieków i wód stojących w krajobrazie Polski charakteryzuje strefowość. Przy brzegu można zaobserwować bardziej złożone florystycznie i skomplikowane przestrzennie zbiorowiska zaroślowe, leśne, szuwary, ziołorośla i łąki. W dalszej odległości od brzegu na powierzchni wody występują proste jednowarstwowe zbiorowiska roślin. Strefy przejściowe, występujące również pod nazwą ekotony pełnią różne funkcje w procesach transportu i wymiany materii. Skład gatunkowy wymienionych ekotonów zależy od wielu czynników, do których można zaliczyć m.in. rodzaj zbiornika lub cieku wodnego, jego genezę (zbiornik naturalny bądź sztuczny), właściwości fizyczno-chemiczne wody, a także szybkość przepływu wody.

Wzdłuż linii brzegowej zbiorników wodnych występują zazwyczaj rośliny wynurzone o stale zanurzonych korzeniach, tzw. szuwary, ta grupa roślin określana jest również mianem „helofitów”. Szuwary tworzone są zwykle przez gatunki takie, jak pałka wąskolista (Typha angustifolia) i szerokolistna (Typha latifolia), kosaciec żółty Iris pseudacorus manna mielec (Glyceria maxima) oraz tatarak zwyczajny (Acorus calamus). W miejscach, w których poziom wody w podłożu ulega wahaniu, a rośliny okresowo w ciągu roku cierpią na niedobory wody, wykształca się strefa, którą budują przede wszystkim trawy, m.in. liczne gatunki turzyc (Carex sp.), trzcina pospolita (Phragmites australis) i mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea), ziołorośla do których można zaliczyć krwawnicę zwyczajną (Lythrum salicaria), wiązówkę błotną (Filipendula ulmaria). Wraz z odległością od zbiornika wodnego, a zarazem tam, gdzie poziom wód gruntowych jest wysoki, tworzą się zarośla wierzb szerokolistnych, takich jak wierzba szara (Salix cinerea) oraz pięciopręcikowa (Salix pentandra).

Opracowanie: SW