Stopień zakwaszenia gleb na obszarze naszego kraju jest dość zróżnicowany. Wg IUNG-PIB w Puławach największy procent gleb bardzo kwaśnych i kwaśnych zlokalizowany został w województwie podlaskim, mazowieckim, łódzkim i podkarpackim, najmniejszy w opolskim i kujawsko-pomorskim. Udział gleb bardzo kwaśnych i kwaśnych w Polsce przekracza średnio 50% powierzchni użytków rolnych. Spotykane są również obszary w których gleby najsilniej zakwaszone stanowią ponad 80% powierzchni. W tych rejonach częstość narażenia na większe ilości aktywnych form metali jest większa niż na glebach o optymalnym odczynie. Natomiast stosowane dawki wapna w ostatnich latach wynoszą średnio nieco ponad 90 kg CaO/ha/rok i dalece odbiegają od faktycznych potrzeb.
1. Zakwaszenie gleb
Zjawisko nadmiernej akumulacji jonów wodoru (H+) w glebie, które powoduje obniżenie jakości gleby (degradację gleby) poprzez szereg niekorzystnych dla produkcji roślinnej procesów, włączając w to uaktywnienie się toksycznych jonów glinu w glebie.
Przyczyny zakwaszenia gleb
Zakwaszenie gleb w Polsce zależy od warunków naturalnych oraz działalności człowieka. Naturalnymi czynnikami wpływającymi na zakwaszenie gleb jest klimat oraz rodzaj skały macierzystej na której wytworzyły się utwory glebowe. Zakwaszenie gleby występuje również na skutek oddychania mikroorganizmów zasiedlających glebę oraz korzenie roślin, rozkładu materii organicznej oraz utleniania azotu i siarki. W wyniku procesu rozkładu oraz utleniania uwalniają się jony wodorowe, które powodują zakwaszenie gleb. Również człowiek przyczynia się do zakwaszenia gleb m.in. poprzez stosowanie nawozów azotowych. Nawozy te, ze względu na fizjologiczny aspekt pobierania azotu, potęgują proces zakwaszenia. Kolejnym problemem jest emisja dwutlenku siarki i tlenków azotu do atmosfery. W wyniku spalania paliw powstają kwaśne opady. Okresowo wysokie opady, połączone z kwaśnym odczynem deszczu powodują, wypłukiwanie wapnia i magnezu w głąb profilu glebowego.