Koła gospodyń wiejskich: historia, formy organizacyjne, możliwości wsparcia działania, dobra praktyka

Koła gospodyń wiejskich mają bogatą historię. Jedne źródła podają, że pierwsza założona organizacja powstała w miejscowości Piaseczno, mieszczące się kiedyś w województwie gdańskim, a w obecnym pomorskim. Założycielem był Juliusz Kraziewicz, który w 1866 roku utworzył organizację  pn. „Towarzystwo Gospodyń”. Z kolei inni podają, że jako pierwsze, w roku 1877 zostało założone „Koło Gospodyń Wiejskich”, którego nazwa funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Swoją działalność koło zaczynało we wsi Janisławice, w dawnym województwie rawskim, a obecnym łódzkim. Jego założycielką była Filipina Płaskowicka – nauczycielka, obrończyni języka polskiego w zaborze rosyjskim. Koła gospodyń wiejskich pełniły swoje funkcje do roku 1914. Od tego czasu wiele kół zawiesiło swoją działalność, a część z nich całkowicie przestała istnieć. Było to spowodowane wybuchem I wojny światowej.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę koła gospodyń wiejskich zaczęły intensywnie się odbudowywać, a nadzór nad nimi sprawowała wówczas Centralna Organizacja Kół Gospodyń Wiejskich założona przy Centralnym Towarzystwie Organizacji i Kółek Rolniczych. Po wybuchu II wojny światowej koła formalnie przestały istnieć, ale w praktyce kobiety w nich działające dalej się zrzeszały i organizowały pomoc dla dzieci z wysiedlanych miast, wspomagały też więźniów i ruch oporu. Po 1945 roku koła mimo braku formalnych możliwości wznowiły swoją działalność.
W ostatnich 20 latach polska wieś przechodzi reaktywacje w zakresie działalności pozarolniczej. Coraz więcej kobiet zrzesza się reaktywując zawieszone koła lub tworzy nowe organizacje. Żadna z organizacji kobiecych nie posiada tak wspaniałej, przedwojennej tradycji.