System „zielonej architektury” na lata 2023-2027 obejmuje wzajemnie uzupełniające się wymogi obowiązkowe oraz dodatkowe zachęty do stosowania praktyk rolniczych korzystnych dla środowiska i klimatu. Podstawowym elementem zielonej architektury jest warunkowość.
Warunkowość stanowi połączenie i wzmocnienie wymogów zasady wzajemnej zgodności oraz zazielenienia, które obowiązywały do 2022 r. Jest obowiązkowa dla rolnika wnioskującego m.in. o przyznanie płatności bezpośrednich. Warunkowość to zbiór przepisów, które będą musiały być przestrzegane w gospodarstwie jako minimalne wymagania. Dopiero po ich zrealizowaniu będzie można myśleć o ubieganiu się o określone płatności, np. zawarte w ekoschematach – rocznych, dobrowolnych, płatnych praktykach, dostosowanych do warunków i potrzeb krajowych, poddanych ocenie przez Komisję Europejską pod kątem realizacji celów środowiskowych i klimatycznych Wspólnej Polityki Rolnej.
Warunkowość uzależnia otrzymanie pełnego wsparcia w ramach:
- płatności bezpośrednich (w tym ekoschematów),
- płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych,
- płatności ekologicznych,
- premii z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych oraz
- płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (ONW).
Wymogi te zostały podzielone na następujące obszary:
- środowisko, zmiana klimatu oraz utrzymanie gruntów w dobrej kulturze rolnej,
- zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt i zdrowie roślin,
- dobrostan zwierząt.